Programma Wonen en Leven

De ambitie van gemeente Borne is het bieden van ruimte voor een groeiende en leefbare gemeente. Het woonen leefklimaat in Borne wordt in hoge mate gewaardeerd. Blijkt ook uit landelijk onderzoek. Dat willen we zo houden en waar mogelijk verbeteren, op het terrein van woningbouw, energietransitie, mobiliteit en openbare ruimte.

In de Omgevingsvisie die nu wordt ontwikkeld, speelt ook gezondheid een rol. Een belangrijk uitgangspunt hierin is dat de leefomgeving in Nederland, inwoners verleidt tot een gezonde leefstijl. Dat bereik je door voldoende ruimte te creëren om te bewegen, te fietsen en te wandelen. Dat laatste onderschrijven we en komt ook terug in onze visieontwikkeling en uitvoeringsplannen.

De urgente vraag naar woningen vraagt om een versnelling in de realisatie. Het huisvestingsvraagstuk is daarbij complex. In de gemeente Borne hebben we in de reguliere opgave een combinatie van onze eigen en regionale ambities voor de Bornsche Maten in combinatie met de huidige situatie op de woningmarkt. Er is een vraag naar woonzorgwoningen voor verschillende aandachtsgroepen. Daarnaast is er een toenemend migratievraagstuk met taakstelling waarbij zowel asiel, studenten en arbeidsmigranten een beroep doen op al dan niet tijdelijke huisvesting. De afgelopen periode is geconcludeerd dat de inzet op de versnelde woningbouw geïntensiveerd moet worden, waarbij getracht wordt om alle mogelijke versnellingen in te zetten die zich voor doen. Daarom worden er continu mogelijkheden verkend om nog sneller en nog meer versnelde (sociale) woningbouw te realiseren. Te denken valt hierbij bijvoorbeeld aan meer locaties voor (tijdelijke) flexwoningen, andere woonvormen die conceptueel gebouwd kunnen worden, mogelijkheden in bestaand vastgoed, etc.

Daarvoor heeft de raad in de afgelopen periode al diverse besluiten genomen zoals de startnotitie Flexwonen (januari 2023) en het vastleggen van de eerste ontwikkellocaties voor versneld bouwen aan de Tichelkampweg en Goudbes (mei 2023). Ondertussen is gestart met de uitwerking van deze plannen om zowel (tijdelijke) flexwoningen als versnelde sociale woningbouw gereed te krijgen en zien we dat deze versnellingen niet eerder dan in Q4 2024 tot resultaat gaan leiden.

In het licht van die dynamiek op de woningmarkt is in mei van dit jaar de geactualiseerde 'Woonvisie Borne 2022+' door de gemeenteraad vastgesteld. Met deze woonvisie kijken we naar de toekomst van het wonen in Borne en bieden we een basis voor de afwegingen die we in de komende jaren maken. Zo zorgen we er voor dat Borne ook de komende tien jaar voldoende passende woningen kan blijven bieden voor haar inwoners en dat Borne een belangrijke woonfunctie blijft vervullen voor de regio Twente.

We werken aan een evenwichtige en toekomstbestendige woningvoorraad die past bij de woningvraag van de toekomst. Daarbij vooral kijkend naar specifieke doelgroepen als jongeren, ouderen en statushouders. Het moet voor de inwoners mogelijk en aantrekkelijk zijn om op een natuurlijke manier een wooncarrière te maken die past bij de levensloop. Het gaat dan niet alleen om levensloopbestendig bouwen, maar bijvoorbeeld ook om aandacht binnen woonomgevingen voor kwetsbaren. Uiteindelijk betekent dit het realiseren van de juiste woningen op de juiste plek.

Wonen en bouwen

De druk op de woningmarkt is uitzonderlijk hoog, zo ook in Borne. Dat geldt voor alle woonsegmenten, maar de spanning is het grootst in het ‘betaalbaar segment’.

Situatie

De forse prijsontwikkelingen, rentestijgingen en inflatie hebben een stevig effect op de prijzen van bouwmaterialen en op de personeelskosten. Dat heeft ertoe geleid dat de realisatie van nieuwe woningen steeds moeizamer is geworden. Er ligt een aantal beleidswijzigingen klaar van de demissionair minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. Gelet op de aankomende Tweede Kamerverkiezingen en de komende formatie is het onzeker wanneer welke wetswijzigingen op korte termijn te verwachten zijn.

Versneld bouwen

In lijn met het landelijk woningtekort heeft ook gemeente Borne een huisvestingsopgave, o.a. in de vorm van versnelde sociale huisvesting. Naast reguliere woningbouw, kan de opgave om aan deze acute vraag te voldoen, worden gerealiseerd door te voorzien in tijdelijke woningbouw. Daartoe is in de eerste helft van 2023 een proces in gang gezet om, aan de hand van een locatiegericht participatietraject, te komen tot locaties voor, in eerste instantie, 51 woningen. Voor 2024 wordt naar nieuwe locaties gezocht. Voor de totale woningbouwopgave wordt in beeld gebracht hoeveel de opgave vanuit de verschillende doelgroepen is, en in relatie gebracht met het daarmee benodigd aantal woningen. In 2024 zal zo veel mogelijk versnelling van alle vormen van woningbouw opgestart worden.

In 2024 continueren we de ingezette lijn om in de planvorming rekening te houden met de doelstellingen die vanuit het Rijk op de woningbouwopgave gelegd gaan worden. Dit houdt in dat er in de nog te ontwikkelen plannen gestreefd wordt naar meer betaalbare woningen en een grotere rol voor de woningcorporatie.

Bornsche Maten

In de Bornsche Maten wordt in een continu bouwstroom woningbouw gerealiseerd. In 2024 zal gestart worden met de bouw van 44 appartementen in de Veste. Daarnaast worden in fase 3A de laatst 50 kavels uitgegeven, o.a. voor de locatie Goudbes waar sociale huurwoningen gerealiseerd worden. En gaan we verder met de Maten 3B en wordt in 2024 ook het bestemmingsplan voor de Horsten ter vaststelling aangeboden.

Overige bouwthema’s

• In de 'Regionale Woonagenda Twente' is de Bornsche Maten benoemd tot sleutelproject. Dit betekent dat er 400 woningen, in aanvulling op het bestaande programma, gerealiseerd worden. Met de versnelling en uitbreiding van 2.300 naar 2.700 en, indien noodzakelijk, naar 3.200 woningen, leveren wij een bijdrage aan het oplossen van de woningbouwproblematiek in Borne en ook in de regio Twente.
• In de kernen Hertme en Zenderen worden dorpsplannen ontwikkeld voor woningbouw voor de lokale behoefte.
• Met de woningcorporatie Welbions en de huurdersvereniging worden nieuwe prestatieafspraken gemaakt voor de periode 2024-2025, waarin met name het aandeel sociale huurwoningen vergroot zal worden.
• In de geactualiseerde woonvisie en de in 2024 op te stellen uitvoeringsagenda voor de woonzorgvisie, brengen we de ontwikkelingen in Borne op het gebied van wonen en zorg in beeld. De woonzorgvisie is een belangrijke basis om te werken aan concrete acties om de groeiende groep ouderen, maar ook mensen die uitstromen uit beschermd wonen en maatschappelijke opvang, statushouders en dak- en thuislozen, voldoende te faciliteren in hun woon- en zorgbehoeften. Dit doen we samen met onze partners in de zorg.

Ruimtelijke ontwikkeling

Omgevingswet

De omgevingswet start per 1 januari 2024. De Omgevingswet vraagt van elke gemeente een Omgevingsvisie die in 2027 gereed moet zijn. We brengen daarvoor in 2024 de bouwstenen vanuit een diversiteit aan beleidsthema’s in kaart en vullen deze aan met input vanuit onze inwoners die hun dromen hebben gedeeld in de Bornse Dromendagen. Daarbij wordt gekeken naar het actualiseren van bestaande visies en beleid en het opstellen van nieuwe visies en ruimtelijke plannen die noodzakelijk zijn voor de Omgevingsvisie.

Mobiliteit en infrastructuur

In Borne zijn twee grote barrières, te weten de bestaande provinciale weg N743 en het spoor. Door deze barrières weg te nemen willen we ervoor zorgen dat inwoners zich veilig en makkelijk in Borne kunnen verplaatsen. Het wegnemen van de beide barrières geeft ruimte aan het terugbrengen van veilige, voet- en fietsverbindingen. Dit is tevens een stimulans voor gezonde mobiliteit. De verkeersveiligheid in Borne zal door deze drie projecten flink verbeteren.

De barrière van het spoor wordt deels geslecht door aanleg van twee onderdoorgangen in respectievelijk de Oonksweg en de Bornerbroeksestraat (fietsonderdoorgang). Hiervoor wordt intensief samengewerkt met ProRail. Wanneer de randwegenstructuur straks in orde is wordt de verkeersveiligheid verbeteren door veel 50 km-wegen te upgraden naar 30 km-wegen. Dat kan gelijktijdig met het inpassen van meer groen en waterberging. Naast de verkeersveiligheid zal daarmee ook de leefbaarheid sterk verbeteren.

Rondom scholen wordt er gekeken naar schoolstraten, straten waar tijdens het brengen en halen geen autoverkeer komt. Zo ontstaan er een schoolzones waar kinderen veilig kunnen wandelen en fietsen.

Vloedbeltverbinding

De Vloedbeltverbinding wordt ook door de provincie gezien als een belangrijk project voor de bereikbaarheid en veiligheid in onze regio. De besluitvorming door de provincie wordt waarschijnlijk nog voor het einde van dit jaar afgerond.

Openbare ruimte

De openbare ruimte wordt stap voor stap publieksvriendelijk en functioneel (her)ingericht. Er worden, bij nieuwe en vervangende inrichting van deze ruimtes, klimaat adaptieve en hittestressbestendige maatregelen genomen. Groen is daar een prominent onderdeel van. In het groenambitieplan is een toekomstgerichte ambitie vastgesteld voor de groene leefomgeving van de kernen Borne, Hertme en Zenderen.

Wat gaan we daar voor doen vanuit de kaderstelling

Rioolvervanging Spanjaardswijk

Het geslaagde participatieproces voor de herinrichting van de Spanjaardswijk, biedt tevens gelegenheid om gelijktijdig het riool in deze wijk te vervangen. Naast de klimaatadaptieve maatregelen zoals het loskoppelen van hemelwater, maatregelen voor waterberging, de toevoeging van veel groen en het verminderen van de stenen bestratingen.

Planvorming herinrichting N743 en N744

Om, na het gereedkomen van de Vloedbeltverbinding, slagvaardig te kunnen werken, wordt in 2024 de voorbereiding ter hand genomen van het nieuwe gebruik van deze route, als onderdeel van het binnenstedelijk wegennetwerk. Deze studie resulteert in een aangepaste totaalvisie die ook wordt opgenomen in de Omgevingsvisie.

Rotonde Azelosestraat / Twickelerblokweg / fietspad

Wegen die 50 km blijven, zoals de Azelosestraat, worden veiliger gemaakt door rotondes aan te leggen. Te beginnen met de rotonde met de Twickelerblokweg en het parkeerterrein Azelosestraat. Hierdoor ontstaan er een veilige route naar sport en school. De Twickelerblokweg naar de Bornerbroeksestraat wordt een veilige fietsverbinding.

Rioolvervanging/herinrichting Prins Bernhardlaan

Op initiatief van de raad wordt de vervanging van het riool in de Prins Bernhardlaan gecombineerd met de herinrichting van deze straat. Riolering- en reinigingsrechten zijn 100% kostendekkend. Het betreft hier een gesloten circuit. Momenteel wordt voor rioleringsinvesteringen een nieuwe afschrijvingssystematiek uitgewerkt. Deze zal in 2024 aan de raad worden voorgelegd. Hierop vooruitlopend wordt de rioolvervanging van de prins Bernhardlaan al in 50 jaar afschreven. Doen we dit niet, dan is de voorziening niet toereikend.